تاثیر اینترنت بر آینده کودکان

استفاده کودکان از اینترنت

امروزه استفاده از اینترنت و فضای مجازی یکی از بخش های کاربردی و عمومی در زندگی فردی همه ی انسان ها ، به خصوص کودکان و نوجوانان است. همان طور که می دانید بسیاری از بازی های مورد علاقه کودکان به صورت آنلاین و با استفاده از اینترنت قابل دسترسی است. حتی مشاهده برخی از کارتون ها و انیمیشن های روز دنیا در بستر آنلاین امکان پذیر است.

با این حال کارشناسان فضای مجازی همواره ضمن هشدار به والدین توصیه می‌کنند که در رابطه با استفاده صحیح و درست از فضای مجازی و اینترنت و چگونگی نحوه برخورد با کودکان متاثر از فضای مجازی مطالعه داشته و بهترین واکنش را بروز دهند. والدین باید بتوانند به فرزندان خود آموزش دهند که کی؟ کجا ؟ و چگونه؟ از تلفن همراه و اینترنت استفاده کرده و در مورد اثرات خوب و بد آن توضیحات لازم را بدهند.

با توجه به اینکه در حال حاضر بخش عمده ای از آموزش دانش آموزان از طریق فضای مجازی صورت می‌گیرد، همراهی و نظارت والدین بر نحوه فعالیت و عملکرد فرزندان ضروری تر از پیش به نظر می رسد.

 

بازی های رایانه ای، مفید هستند یا مضر؟

از طرفی بازی‌های رایانه‌ای که این روزها با توجه به تعطیلی مدارس و عدم وجود سرگرمی های دیگری برای کودکان بسیار فراگیر شده است. کودکان و نوجوانان به جای حضور در اجتماع و بازی با همسالان وقت خود را صرف بازی های کامپیوتری میکنند. این بازی ها ضمن اینکه باعث رشد فکری کودکان و نوجوانان می شوند، می‌توانند عاملی در جهت ترویج خشونت و کم تحرکی آنها نیز باشند. از این رو شناخت فواید و مضرات فضای مجازی مخصوصاً انواع بازی ها توسط والدین نقش بسیار مهم و تاثیر گذاری بر آینده کودکان دارد.

نظارت بر رده سنی بازی ها و بررسی میزان تاثیر گذاری و خشونت و تاثیرات منفی ناشی از آنها بر عهده والدین می باشد. البته از آنجایی که رده بندی سنی برای دریافت محتوا در فضای مجازی به درستی رعایت نمی شود دریافت محتوای نامناسب یکی از مهم‌ترین خطرات و تهدیدات برای کودکان به شمار می آید.

 

وابستگی کودکان و نوجوانان به اینترنت

کودکان و نوجوانانی که زمان زیادی را صرف اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می کنند، به دلیل وقت نگذراندن در دنیای واقعی از نظر اجتماعی منزوی شده و به شدت به اینترنت وابسته می شوند. و زمانی که دسترسی به اینترنت و فضای مجازی برای آنها فراهم نباشد دچار علائمی از جمله اضطراب، ناراحتی و افسردگی می‌شوند. که این علائم در آینده و رفتار جوانی و بزرگسالی آنها نیز تأثیرگذار خواهد بود.

این انزوای اجتماعی ، دوری از گروه همسالان و عدم توانایی در برقراری ارتباط با سایرین باعث می شود که کودکان و نوجوانان در امر مهم دوست یابی و رفتار متقابل با دوستان تجربه کسب نکنند. بنابراین آنها اغلب دوست صمیمی ندارند و روابطشان با شکست روبرو می شود و در نتیجه دچار سرخوردگی و افسردگی خواهند شد.

پس تا اینجای این نوشتار دریافتید که افراد وابسته به اینترنت مخصوصاً کودکان و نوجوانان به لحاظ حساسیت و شدت تاثیر پذیری از اینترنت و فضای مجازی، در جهت کاهش استرس و بهبود حال و حوصله خود استفاده می‌کنند. در واقع آنها افسردگی، نگرانی و اضطراب ناشی از وابستگی به اینترنت را با پناه بردن به خود اینترنت سرکوب می کنند. حتماً مشاهده کرده اید که آنها هنگام استفاده از اینترنت آرام و خوشحال به نظر می رسند و زمانی که دسترسی به فضای مجازی، بازی های آنلاین و شبکه های اجتماعی فراهم نباشد کاملاً مضطرب و کلافه دیده می‌شوند.

 

نکته بسیار مهم است که عادات و روش های رفتاری در سنین کودکی و نوجوانی تاثیر بسزایی در عملکرد افراد و انتخاب ها و حتی آینده شغلی و اجتماعی آن ها در روزگار جوانی و بزرگسالی شان خواهد داشت. ما در ادامه این مقاله به مضرات و فوائد اینترنت بر روی افراد جامعه مخصوصاً کودکان و نوجوانان خواهیم پرداخت و به بررسی روش های کاهش خطرات احتمالی نیز اشاره خواهیم کرد.

مضرات و تاثیرات منفی وابستگی به اینترنت و فضای مجازی

هر تکنولوژی تازه واردی ضمن ارائه و ایجاد برخی امتیازات و نکات مثبت ممکن است مضراتی برای افراد نیز داشته باشد. فضای مجازی و دنیای گسترده اینترنت همچنان می تواند نه تنها برای کودکان و نوجوانان بلکه برای سایر افراد جامعه نیز آسیب‌زا باشد. البته این به معنای صرف نظر از امکانات و فوایدی که ارائه می دهد نیست. مواردی که در ادامه به اختصار ذکر شده است، تنها شش مورد از تاثیرات منفی وابستگی به فضای مجازی میباشد :

• صرف زمان کمتر برای زندگی واقعی و دوستی های غیر مجازی
• وابستگی(اعتیاد) شدید به بازی های اینترنتی و مخرب با ضرر و زیان مالی
• رفتارهای غلط و ناهنجار اینترنتی
• گرفتار اطلاعات و باورهای غلط شدن
• تعامل کمتر با اعضای خانواده و کاهش روابط اجتماعی
• تاثیرات منفی اینترنت بر وضعیت جسمانی کودکان

واقعیت این است که دنیای اینترنت و فضای مجازی مثل یک دهکده بزرگ توریستی می باشد که علاوه بر همه زیبایی ها و امکانات تفریحی و جذاب، مکان های پر خطر و دلهره آور نیز دارد. در این دهکده شما مجموعه ای از خوبی ها و بدی ها را در کنار هم خواهید دید. فرزندان شما همان قدر که در اینترنت به بازی‌های جذاب، اطلاعات مفید، تصاویر زیبا و داستان های عبرت انگیز و سایت های پر محتوا دسترسی خواهند داشت، به همان اندازه (حتی بیشتر) به بازی های مخرب، اطلاعات غلط و نامناسب و سایت های بی محتوا نیز برخورد خواهند داشت.

واضح و روشن است احتمال اینکه فرزندان شما در حین استفاده از بازی های جذاب اینترنتی و سایت های کودکانه ناخواسته به دام سایت های مخرب و بازی های نامناسب بیفتند وجود خواهد داشت که قطعاً خطرات و دردسرهایی را برای آن ها و شما ایجاد خواهد کرد. بنابراین اگر کودک و نوجوان شما مدام در پی راه های مختلف برای استفاده از اینترنت است و بعضاً شما تاثیرات منفی رفتاری را مشاهده کرده اید، بهتر است به دنبال راه حل و پیگیری مشکل باشید.

آینده فرزندان و کودکان من و شما بسیار پر اهمیت و ارزشمند است. تاثیر هر آنچه در سنین کودکی و خردسالی در نهاد و ساختار شخصیتی ایشان بروز کند، در سنین جوانی و بزرگسالی دامن گیر خود فرد و حتی متوجه جامعه خواهد شد. درست است که بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان اعتقاد دارند که استفاده از اینترنت به علت فضای باز و نسبتاً آزادی که دارد می تواند محتوای غیر اخلاقی و نامناسبی را در اختیار فرزندانمان بگذارد، که طبیعتاً نتایج و پیامدهای ناخوشایندی به دنبال خواهد داشت.

با این حال اینترنت و فضای مجازی تنها شامل مضرات و معایب نمی باشند. همانطور که در طول سال تحصیلی گذشته مشاهده کردید کلاس‌های درس و فضای آموزشی دانش آموزان با استفاده از تکنولوژی اینترنت و بسترسازی مناسب در فضای مجازی برگزار شد. اینترنت فواید و مضرات زیادی دارد که لازم است والدین آگاه و هوشیار بتوانند از روشهای صحیح برای کنترل و مدیریت استفاده از آن، قوانین و قواعد درستی برای کودکان خود اعمال کنند.

 

از جمله فواید اینترنت برای کودکان و نوجوانان می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• دسترسی راحت و رایگان به اطلاعات
• ارائه ایده های جدید و پیشرفت تحصیلی
• سرگرمی های جذاب و به روز
• بالا رفتن سطح دانش و زبان انگلیسی

 

 

توصیه هایی به والدین

اگر می خواهید از مواردی مثل اعتیاد به اینترنت، افت تحصیلی، افزایش سطح استرس و بیماری های جسمی ناشی از استفاده بی اندازه از اینترنت جلوگیری کنید، از اعمال محدودیت زمانی غافل نشوید. خاموش کردن دستگاه مودم و اینترنت خانه کار بسیار مفیدی بر حفظ سلامتی فرزندانتان است. درست این است که بر روی سیستم کامپیوتری، تبلت و گوشی تلفن همراه فرزندتان نظارت داشته باشید. گاهی با یکدیگر به اینترنت گردی بروید تا بر نحوه عملکرد وی به صورت مستقیم نظارت کرده و در صورت نیاز به صورت آنی و در لحظه آموزش های لازم را ارائه کنید. روش درست و فرهنگ استفاده از اینترنت را به آنها آموزش داده و سعی کنید با صحبت کردن سطح آگاهی کودکتان را بالا ببرید. بهتر است شما با گوشزد کردن قوانین استفاده از اینترنت به او یادآور شوید، که چطور می تواند از خودش در معرض خطرات احتمالی محافظت کند. فرزندان شما در سنین کودکی و نوجوانی در سن حساس و پرخطری هستند و همواره خطر در کمین آنهاست. با دقت و هوشیاری روزهای حساس و پرخطر را به روزهای خوب و خاطره انگیزی تبدیل کنید. آینده روشن و درخشانی در انتظار فرزندان ایران زمین خواهد بود.

نویسنده و ویراستار: طاهره آرمنده